Het penseelzwijn (of Potamochoerus porcus) is een klein lid van de varkensfamilie dat voorkomt in en nabij de rivieren, meren en moerassen van West- en Midden-Afrika. Het dier heeft een opvallende rode vacht over zijn hele lichaam, en het gezicht, de poten, de staart en de oren zijn zwart. Boven op de oren zit een zwart-witte pluim. Over de rug loopt een pluizige, witte streep haar. Hun gelaatstrekken zijn omkranst door een dunne streep wit haar. Het zijn seksueel dimorfe dieren, waarbij de mannetjes over het algemeen groter en zwaarder zijn dan de vrouwtjes. Ze hebben daarnaast een bredere schedel met botachtige uitsteeksels en lange, uitstekende haren over het hele gezicht. Het penseelzwijn heeft een kop-romplengte van 100 tot 150 cm, een schofthoogte van 50 tot 80 cm en een gewicht van 45 tot 115 kg.